Pisałam kiedyś o żelazie i ferrytynie. Do tej pory ten wpis to jeden z najpoczytniejszych tekstów na moim blogu. Wnioskuję z tego, że podobne tematy Was nurtują, że szukacie informacji dotyczących tych zagadnień. Dlatego powstał niniejszy tekst o witaminie B12 (kobalaminie). O to również często pytacie 😉

Do czego potrzebna jest witamina B12?

Przede wszystkim do prawidłowej budowy krwinki czerwonej, czyli erytrocytu. Ponadto wspomaga reakcje metabolizmu składników pokarmowych a także wpływa na prawidłową funkcję układu nerwowego (to dlatego tak “kochają” ją neurolodzy). Poprawia nastrój, koncentrację ale także… apetyt 😉 Razem z innymi witaminami w grupy B może obniżać stężenie homocysteiny lecz nie wykazano dotychczas by zapobiegało to występowaniu chorób sercowo-naczyniowych ani demencji.

Ile nam potrzeba B12?

Dzienne zapotrzebowanie na B12 to jeden mikrogram. Co więcej, gdybyśmy przestali ją spożywać, zapas wystarczy nam na 4 lata. Oczywiście dawki stosowane w leczeniu są wielokrotnie wyższe, ale o tym później 😉

Kiedy może pojawić się nadmiar B12?

Oprócz przedawkowania, oczywiście, co często się ostatnio zdarza 😉 Otóż, także w ziarnicy złośliwej, zespołach mieloproliferacyjnych, marskości wątroby, czasami w przewlekłej niewydolności serca albo mocznicy.

Jak wchłania się witamina B12?

Jest witaminą rozpuszczalną w wodzie, czyli nie wymaga do przyswajania, tak jak na przykład witamina D, obecności tłuszczu. Natomiast potrzebuje czegoś innego – specjalnego czynnika wewnętrznego IF – intrinsic factor, który syntetyzowany jest w żołądku. Samo wchłanianie zachodzi w jelicie krętym.

Dlaczego i u kogo pojawia się niedobór B12?

Jest kilka głównych powodów, które możemy zaszeregować w dwie grupy: albo jej nie dostarczamy albo źle się wchłania i nie działa.

U kogo nie będzie wystarczającej podaży witaminy B12?

Przede wszystkim u wegetarian i alkoholików. Ze skrajnych sytuacji wymienić można osoby zaniedbane, niedożywione i wyniszczone, np. chorobą nowotworową.

W jakich sytuacjach witamina B12 źle się wchłania?

• Przede wszystkim ma to miejsce w chorobie Addisona-Biermera. Jest to anemia złośliwa, inaczej niedokrwistość megaloblastyczna (megalo, bo pojawia się duża krwinka czerwona, czyli podwyższone jest MCV, przeważnie powyżej 100). Należy do chorób autoimmunologicznych. Na ten temat postanowiłam napisać wkrótce oddzielny post.
• Stan po gastrektomii czyli operacji usunięcia żołądka ze względu na wtórny niedobór czynnika wewnętrznego IF.
• Stan po resekcji jelita krętego – witamina nie ma gdzie przechodzić do krwioobiegu.
  
• Zaburzenia wchłaniania mogą także występować rodzinnie i dotyczyć wybiórczo tej witaminy (genetyka).
• Pamiętać należy także o pacjentach cierpiących na chorobę zapalną jelit pod nazwą Leśniowskiego-Crohna. U nich także wystąpi niedobór B12. I wreszcie, wrodzony niedobór lub nieprawidłowości dotyczące budowy i działania czynnika Castle’a.
• Pacjenci, którzy leczą się preparatami metforminy (z powodu cukrzycy, insulinooporności, PCOS) również muszą pamiętać o kontroli stężenia stężenia B12, gdyż potrafi się ono znacząco obniżać. W przypadku przyjmowania chloramfenikolu, albo leków “na żołądek” także może wystąpić niedobór. Konkretnie mam na myśli inhibitory pompy protonowej oraz blokery receptora H2 (omeprazol, lanzoprazol, cymetydyna, ranitydyna, fomotydyna oraz inne preparaty o podobnej nazwie albo “końcówce”).

Ile witaminy B12 potrzebujemy?

Jak wspomniałam na początku, minimalne zapotrzebowanie to 1 mcg (mikrogram) u dorosłego na dobę. Natomiast zalecane dawki są większe. NIH (National Institutes of Health) sugeruje taką suplementację:

Dzieci:

do 6 mż 0,66 mcg.

 7 miesięcy- 1 rok 0,7 mcg.

 rok- 3 lata 0,9 mcg.

 4-8 lat 1,2 mcg.

9-13 lat 1,8 mcg.

Nastolatki 14-18 lat 2,4 mcg.

Dorośli 2,4mcg.

Ciężarne 2,6 mcg.

Karmiące 2,8 mcg.

Gdzie znajdę B12?

Produkty spożywcze z dużą zawartością witaminy B12 to przede wszystkim te pochodzenia odzwierzęcego, oraz część żywności dodatkowo wzbogaconej o B12. W żywności roślinnej, jeśli nie zostanie specjalnie dodana, nie będzie tej witaminy. Najbogatsze w B12 są wołowina oraz małże. Dobrym źródłem będą również ryby, inne rodzaje mięsa, jaja, oraz produkty mleczne. Przykładowo, w jajku, będzie jej 1,6 mcg/100g a w wołowinie 1,4 mcg/100g. W kurczakach i mleku już tylko 0,4 mcg/100g . Dość często płatki śniadaniowe albo drożdże bywają “przemysłowo” wzbogacone o tę witaminę. Warto więc czytać skład produktów, zresztą, nie tylko z tego powodu 😉

Dlaczego endokrynolodzy zlecają ocenę B12?

Przeważnie chcą w ten sposób wykluczyć możliwość choroby autoimmunologicznej, jaką jest niedokrwistość Addisona -Biermera. Może też zdarzyć się, że zaniepokoi ich zwiększona objętość krwinki (MCV). Samo badanie nie jest specjalnie drogie i warto by osoby z choroba Hashimoto, albo innymi chorobami autoimmunologicznymi a także niejedzący mięsa, oznaczali ją sobie co pewien czas. Co jaki czas? W Hashimoto przynajmniej w ogóle raz, ewentualnie potem raz w roku. Wegetarianie, osoby przyjmujące niektóre leki, jak metformina, albo suplementujące tą witaminę, najbezpieczniej, żeby oznaczali ją co 3-4 miesiące.

Czy duża krwinka zawsze świadczy o niedoborze witaminy B12?

Otóż, jak zwykle w medycynie, nie jest to takie proste… Oczywiście, często przyczyna może być właśnie taka, jednak należy pamiętać, że także niedostatek kwasu foliowego spowoduje podobny obraz morfologii. Także marskość wątroby oraz alkoholizm powodują wzrost MCV. Podobnie zespoły mielodysplastyczne oraz niedoczynność tarczycy (niewielki wzrost MCV). Są też stany fizjologiczne, jak wiek noworodkowy i ciąża.

Co do wspomnianej niedokrwistości złośliwej – jakie ma objawy, u kogo występuje i dlaczego jest taka groźna?

O co chodzi z homocysteiną ?

Jak leczyć niedobór?

Zapraszam na kolejne wpisy!

https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-Consumer/