Węglowodany. Endokrynologia, to nie tylko choroby tarczycy. Spora część moich pacjentów cierpi na zaburzenia metabolizmu, związane z nieprawidłową przemianą węglowodanów.

Są to:

cukrzyca typu drugiego (Ct2, DM),

stan przedcukrzycowy,

insulinooporność (IO),

hyperinsulinizm,

hipoglikemia reaktywna.

Ponieważ postępowanie dietetyczne jest zbliżone, będę używać najpopularniejszego określenia, czyli insulinooporność (IO). W czasie wizyt kontrolnych zauważyłam kilka problemów, z jakimi borykają się pacjenci z IO. W związku z tym zapowiadam niniejszym cykl postów poszerzających różne aspekty tego tematu np. dietę, zagadnienia związane z insulinoopornością, hiperinsulinizmem, stanem przedcukrzycowym.

Dziś zaczniemy tak “na spokojnie” lekkim tematem: węglowodany. Jest też trochę niepoważna ilustracja- to moje kochane dzieci postanowiły narysować specjalnie dla Was węglowodany. 6-latek trafił “w punkt”, 3-latka jeszcze miała trochę pomyłek 😉 będziemy pracować nad dalszym uświadamianiem 😀

Dotychczas wydawało mi się, iż każdy dobrze wie co to są węglowodany. Niestety jednak nie. Co i rusz trafia się pacjent, który ma z tym problem.

Co to są węglowodany?

Węglowodany to cukry, zbudowane z węgla, wodoru i tlenu (dlatego węglo – wodany). Dzielimy je na proste i złożone. Proste to monosacharydy. Zaś złożone to oligo- lub polisacharydy. Na razie wszystko wydaje się jasne 😉

Cukry proste.

Charakteryzują się m.in. tym, że nie rozkładają się już do form prostszych, ujmijmy to, że są “gotowe do zużycia”. Takie substancje to glukoza, fruktoza, galaktoza, mannoza, glikozamina, kwas glukuronowy, sorbitol, ksylitol, mannitol (te dwa ostatnie należą do alkoholi i mają nieco inne właściwości niż reszta).

Cukry złożone.

To takie, które po rozłożeniu na części pierwsze będą cukrami prostymi 😉 Mogą składać się z kilku lub nawet kilkudziesięciu cząsteczek cukrów prostych. Podzielić je można jeszcze na dwie grupy: disacharydy zawierające dwie cząsteczki cukru, oraz polisacharydy (wielocukry) mające w składzie więcej niż dwie.

Powszechnie znane disacharydy to sacharoza, laktoza, maltoza, mniej znane celobioza czy trehaloza.

Natomiast polisacharydy to skrobia, celuloza, inulina, glikogen, dekstryny.

Disacharydy podobnie do cukrów prostych, są także łatwo przyswajalne dla ludzi. Nie trzeba się specjalnie namęczyć, by takowe strawić.

Polisacharydy zaś nie są już tak łatwe we “współpracy”, na dodatek nie są słodkie (!) i przeważnie nie rozpuszczają się w wodzie.

Tutaj chciałabym wyraźnie zaznaczyć, że węglowodany są potrzebne człowiekowi. Nie jest zdrową dieta wykluczająca je całkowicie. Ale też nie wszystkie są nam potrzebne i nie w nieograniczonych ilościach.

Do czego potrzebne nam węglowodany?

Najprościej mówiąc, do życia. Są naszym głównym  źródłem energii stanowiąc 50-70% jej zapotrzebowania. Są niezbędne, między innymi, do spalania kwasów tłuszczowych, syntezy naszych własnych aminokwasów (białek), budowy komórek ciała. Ze spalenia 1g tych produktów otrzymujemy aż 4kcal. Myślicie, że to mało? Nie do końca, szczególnie zważywszy, że do trawienia węglowodanów zużywamy znacznie mniej energii niż tłuszczów czy białek. Czyli niewielkim nakładem sił uzyskujemy dużą dawkę energii.

W organizmie mamy je w postaci wolnej glukozy na “bieżące wydatki” oraz glikogenu  stanowiącego zapasy. Mózg i krwinki czerwone do prawidłowego funkcjonowania MUSZĄ mieć zapewnioną glukozę. Nadmiar węglowodanów, szczególnie ten ze słodyczy  przeładowanych sacharozą, przetwarzany jest w tłuszcz.

W jakim pożywieniu znajdują się węglowodany?

Złożone przede wszystkim w zbożach, nasionach strączkowych, ziemniakach (skrobia). Proste ponadto w warzywach i owocach (glukoza oraz fruktoza).

Czy to jest węglowodan? 

Jeśli masz wątpliwości, czym jest dany produkt spożywczy, zastanów się czy:

Jest pochodzenia roślinnego?

To warzywo lub owoc?

Jest w nim mąka albo cukier?

Jest słodki?

Nie jest białkiem ani tłuszczem?

Jeśli przynajmniej część pytań “jest na tak” to znaczy, że najprawdopodobniej jest to węglowodan.

P.s.

Być może część z Was wie, że od pewnego czasu ściślej współpracuję z Fundacją Insulinooporność, co sprawia, że pacjentów z tą przypadłością (IO) mam JESZCZE więcej niż dotychczas. Mamy przeróżne plany szkoleniowe dla chorych, kursy, diety i inne “atrakcje”, ale o tym po wakacjach 😉