Dzień dobry, planuję ciążę, jakie zrobić badania hormonalne? 

To kolejna grupa pytań, które mi zadajecie.

W okresie okołociążowym najważniejsza będzie ocena tarczycy. Jeśli czytaliście moje starsze wpisy o maskach Hashimoto, to już pewnie to wiecie. Przypomnijcie sobie Maskę Ginekologiczną. Hormony tarczycy matki są niezbędne do prawidłowego rozwoju płodu, bo przez kilka pierwszych miesięcy w ogóle nie wytwarza on własnych. Bazuje zatem na mamie. Musi więc ona być idealnie hormonalnie wyrównana.

Zawiązek tarczycy pojawia się ok. 4 tygodnia ciąży. W 7 tygodniu jest już uformowanym gruczołem, położonym typowo, ale jeszcze nie funkcjonującym. Dopiero od 12 tygodnia zaczyna aktywnie wychwytywać jod, zaś pierwsze T4 wytwarza, w śladowych ilościach, w 12-14 tygodniu życia płodowego. Tarczyca płodowa w 20 tygodniu zaczyna reagować na TSH, zaś od 26-go podejmuje aktywną pracę.

Mimo to badania wykazały, że płód i tak przez cały okres ciąży korzysta z hormonów matki. W chwili porodu stężenie T4 u dziecka wynosi 130 nm/l (10 mcg/dl) ale nawet 30% tej ilości może pochodzić od rodzicielki.

A co z T3? Do 30 tyg. jest bardzo niskie, potem zaczyna powoli rosnąć aż do narodzin i osiąga wartość 0,7 nmol/l (0,045 mcg/dl).

Patologie gruczołu tarczowego są obecnie bardzo częste, dlatego każdej przyszłej mamie warto oznaczyć parametry tarczycowe już przed ciążą, czyli na etapie planowania.

W przypadku nieprawidłowości funkcjonowania tarczycy mamy, konsekwencje zaniechania tych badań mogą być nieodwracalne u dziecka.

Co oznaczyć przed ciążą?

Obowiązkowo TSH, FT3 i FT4. Najlepiej byłoby też sprawdzić poziom ATPO i ATG (przeciwciała tarczycowe). Bywa, że potrzebne będzie także USG tarczycy.

Przy bezpiecznym staraniu się o ciążę sugeruje się by stężenie TSH mieściło się w przedziale od dolnego (jest różny w zależności od laboratorium) do poniżej 2,5 mIU/l, zaś najlepiej aby było poniżej 2,0 mIU/l. Nie ma obowiązujących zaleceń, że musi być na przykład równe 1, choć oczywiście, może tyle wynosić. To nadal poniżej 2 🙂 Normy te obowiązują każdą kobietę- i tą, która leczy już tarczyce i tą, która nigdy nie miała problemów z powyższym gruczołem.

Co mówią w tej sytuacji zalecenia?

Konieczne jest oznaczenie  TSH u kobiet planujących ciążę z:

• chorobami tarczycy
• wolem
• dodatnimi przeciwciałami przeciwtarczycowymi
• objawami sugerującymi choroby tarczycy
• nieprawidłowymi wynikami innych badań laboratoryjnych (lipidogram, elektrolity), na które może wpłynąć tarczyca
• cukrzycą typu 1
• chorobami autoimmunizacyjnymi
• leczonych z powodu niepłodności
• z wywiadem w kierunku uprzednich poronień i przedwczesnych porodów
• z rodzinnym wywiadem chorób tarczycy
• po przebyciu naświetlania (radioterapii) głowy i szyi.

Zalecane jest rozważenie wykonania przeciwciał przeciwtarczycowych. Szczególnie jeśli TSH >2,5 mIU/l albo gdy wynik usg sugeruje chorobę autoimmunologiczną. Ponadto po przebytym poporodowym zapaleniu tarczycy, poronieniu lub porodzie przedwczesnym albo też leczeniu niepłodności w wywiadzie.

Tyle mówią oficjalne, suche wytyczne. Ja zlecam każdej kobiecie planującej ciążę oznaczenie TSH, FT3 i FT4. Ponadto proponuję także przeciwciała ATPO i ATG, szczególnie jeśli nigdy wcześniej nie były oznaczane. Mam wtedy szerszy obraz. Uważam, że tak jest najbezpieczniej. Przyszła mama jest spokojniejsza, że przynajmniej w aspekcie tarczycy wszystko jest OK a przecież po tą pewność pojawia się u mnie w gabinecie.

U niektórych osób należy jeszcze sprawdzić TRAb-y, ale to już kwestia wymagająca indywidualnej oceny przez specjalistę.

Oczywiście ten wpis traktuje wyłącznie o ocenie gruczołu tarczowego. W planowaniu i prowadzeniu ciąży konieczne są też inne badania, np. wirusowe, cytologiczne, USG, itp. Są one zlecane przez ginekologów. Pod żadnym pozorem nie wolno o nich zapominać.

W osobnych postach wkrótce znajdziecie informacje o diagnostyce tarczycy w ciąży i co kontrolować po porodzie.