Przychodzi Kobieta do endokrynologa: Dzień dobry, jestem brzemienna. Jakie badania mam wykonać będąc w ciąży?

Aktualne zalecenia wyraźnie wskazują aby każda ciężarna, na pierwszej wizycie u ginekologa miała zlecone badania TSH. Chodzi o to by zrobić to jak najwcześniej. Najlepiej już na etapie planowania o czym pisałam tutaj. A co jeśli zostanie to przegapione, albo kobieta zgłosi się dopiero kilka miesięcy po ostatniej miesiączce? Oczywiście, zdecydowanie lepiej, by oznaczyła ten hormon wcześniej.  Jednak jeśli tego nie wykonała, wtedy pierwsze badanie ginekologiczne stanowi właśnie ten czas. Ponieważ każdy dzień jest ważny dla rozwoju maluszka, nie ma co zwlekać. Warto sprawdzić także FT4. W poprzednio obowiązujących zaleceniach mówiono, że korzystne jest stężenie FT4 plasujące się w górnej normie, gdyż hormon ten przechodzi przez łożysko. Dlatego ja moim pacjentkom zalecam sprawdzenie obu powyższych parametrów.  Uważam, że tak jest bezpieczniej. W ostatnich zaleceniach o FT3 w ciąży mowy nie ma wcale.  Nie będzie więc błędem, (poza pewnymi sytuacjami szczególnymi), niezlecanie tego parametru. Na końcu wpisu podaję informacyjnie sugerowane (nie obowiązujące) normy z uwzględnieniem również FTt3.

Co mówią zalecenia w ciąży?

Zalecane jest:

– rutynowe oznaczanie TSH u kobiety w 4–8 tygodniu ciąży (pierwsza wizyta położnicza).
– w razie potrzeby przeciwciała przeciwtarczycowe- wskazane szczególnie u kobiet z innymi chorobami autoimmunologicznymi, szczególnie cukrzycą typu 1, albo wywiadem rodzinnym tych chorób, oraz jeśli TSH >2,5
– FT3, FT4 w razie potrzeby

Górny zakres normy dla TSH to wartości nie wyższe niż 2,5 mIU/l (sugeruje się, że zdecydowanie lepiej 2,0 mIU/l).

– USG tarczycy- badanie wykonujemy gdy istnieje wole lub jego podejrzenie, przy nieprawidłowych wynikach parametrów tarczycowych, oraz u kobiet w grupie ryzyka chorób tarczycy o ile nie było robione przed ciążą.

Na czym polega kontrola tarczycy w czasie ciąży?

Oznaczyliśmy więc hormony przed ciążą i na jej początku. Co dalej? To zależy. Jeśli stwierdzono potrzebę leczenia preparatami hormonów tarczycy i zostały one wdrożone to konieczna jest potem kontrola co 4-6 tygodni przez całą ciążę. Dzięki nim wiadomo będzie jak korygować dawkę. Jest to ważne, bo mama przybywa na wadze i maluszek również rośnie. Wzrasta więc zapotrzebowanie obu organizmów na hormony.

Jeśli leczenia nie było, także warto sprawdzać co jakiś czas wspomniane parametry. Lepiej dmuchać na zimne niż przegapić pojawienie się niedoboru. Bezpiecznie byłoby  robić badania przynajmniej co 6 tyg. (to już moja sugestia, nie ma tego w zaleceniach) albo chociaż raz na trymestr. Jeśli z ciążą dzieje się coś nietypowego, na przykład mama bardzo szybko utyje, albo dzieciaczek jest większy lub znacznie mniejszy niż to wynika z wieku ciążowego, czy ma zbyt szybką akcje serca, także tarczyca będzie jednym z podejrzanych. Wtedy koniecznie robimy badania kontrolne.

Co z tarczycą po porodzie?

Niezależnie czy mama brała hormony tarczycy czy też tylko suplementy z jodem (pisałam już niejednokrotnie o zaleceniach dotyczących suplementacji dla ciężarnych), zdecydowanie warto jest skontrolować hormony tarczycy około 6-8 tygodni po porodzie. Wówczas oznaczamy co namniej TSH ale, moim zdaniem, najlepiej byłoby skontrolować również FT3, FT4 oraz ATPO i ATG, czasem także wykonać USG gruczołu tarczowego. Dlaczego? Po pierwsze musimy skontrolować poziom wyrównania mamy, szczególnie gdy była leczona hormonami tarczycy, a po drugie, sprawdzamy czy nie zaczyna się poporodowe zapalenie tarczycy.  O tym również pisałam Wam wcześniej.

Ważne! Taka kontrola dotyczy również kobiet po nieudanych ciążach. Wtedy także potrafi się przytrafić poporodowe zapalenie tarczycy…

Co mówią zalecenia?

Należy ustalić postępowanie z endokrynologiem. Przeważnie udaje się wrócić do dawek tyroksyny stosowanych przed ciążą. Pierwszy raz należy sprawdzić TSH po 4–6 tygodniach po porodzie, potem zależnie od sytuacji, przeważnie po 3, 6, 12 miesiącach.

I jeszcze jedno: nie ma przeciwwskazań do karmienia piersią u pacjentek leczonych L-tyroksyną.

Zapraszam Was też na wpis o suplementach okołociążowych i poporodowym zapaleniu tarczycy. W tabeli wspomniane sugerowane wartości poziomów hormonów dla poszczególnych trymestrów ciąży wg. zaleceń z Endokrynologii Polskiej. Określono je na podstawie danych statystycznych u ciężarnych, jednak aktualne zalecenia ich tak szczegółowo nie doprecyzowują.

https://journals.viamedica.pl/endokrynologia_polska/article/view/25264/20093