Dotychczas mówiliśmy o kropelkowej drodze zakażenia wirusem z Wuhan (inaczej COVID-19, inaczej SARS-CoV-2) i ostrzegaliśmy przed osobami kaszlącymi czy kichającymi, ale też przed przebywaniem w pomieszczeniach gdzie w wydychanym powietrzu może być znaczna ilość wirusa. Są to szczególnie miejsca o dużym przepływie ludności (dworce, lotniska, sale wykładowe, centra handlowe, kina, teatry, kościoły) lub pomieszczenia małe z dużymi skupiskami osób jak np.poczekalnie, siłownia. Ostatnio wykazano jednak, że nie jest to prawdopodobnie jedyna droga przenoszenia wirusa.

Około 10% osób wykazuje objawy żołądkowo-jelitowe, biegunkę , nudności, wymioty i bóle brzucha. Co więcej, poprzedzają one dolegliwości typowe takie jak charakterystyczna gorączka, suchy kaszel i duszność.

Ponieważ wirus wnika poprzez komórki zawierające receptory ACE2, a one znajdują się nie tylko w układzie oddechowym, lecz także enterocytach (komórkach jelita krętego i okrężnicy), naukowcy podejrzewają, że możliwa jest także droga zakażenia poprzez przewód pokarmowy. Szczególnie, że stwierdzono już obecność wirusa w kale. Na razie nie udowodniono jeszcze, że jest on zakaźny, ale w tej sytuacji tym większą wagę zyskują podstawowe zasady higieny. Szczególnie mycie rąk po skorzystaniu z toalety. Warto zadbać o skrócenie paznokci, bo pod nimi potrafi gromadzić się wiele trudnych do usunięcia drobnoustrojów. Zauważcie, że nawet podczas nacierania rąk spirytusem, czy innym odkażaczem, może on nie docierać w te regiony. Warto również przemyśleć zakupy pod kątem unikania produktów spożywczych bez opakowań, na których mogą osiadać drobiny zanifekowanego powietrza albo które mogą mieć kontakt z nieodpowiednio oczyszczonymi dłońmi. Warto także rozważyć obróbkę termiczną jedzenia, z tego wiemy, temperatura 60 stopni jest już dla niego zabójcza.

Praktyczne porady w punktach:

1. Uważajcie więc w toaletach, dokładnie myjcie ręce po skorzystaniu z toalety, ale też powrocie do domu, czy rozpakowywaniu przyniesionych z zewnątrz rzeczy.
2. Uważajcie na klucze, telefony, piloty, klamki, kierownice, guziki w windzie, sznurowadła.
3. Nie płaćcie gotówką.
4. Kupujcie produkty spożywcze w opakowaniu lub bardzo dokładnie je myjcie.
5. Jeśli to możliwe- poddawajcie obróbce cieplnej (pieczenie, gotowanie itp).
6. Dbajcie o to, by sztućce w barach czy restauracjach były czyste, nie np.wyciągane z pojemnika w którym ktoś wcześniej już grzebał, anie bezpośrednio ze stołu. Nie wiecie, czy osoby, które były tam przed przed Wami nie były chore.
7. Nie kładźcie opakowań zewnętrznych żywności (słoiki, kartony, puszki) ani toreb na stole, z którego potem będziecie jeść.
8. Nie wnoście okryć wierzchnich ani butów do mieszkań, zostawcie wszystko co się da w korytarzu, przedsionku.
9. Kiedy tylko jest okazja wystawiajcie te rzeczy na słońce, promienie UV powodują sanityzację. Kurtki, szaliki często perzcie.
10. Nie siadajcie w ubraniach z zewnątrz (spodnie itp) na łóżku.
11. Wietrzcie pomieszczenia.
12. Unikajcie skupisk ludzkich- lepszy jest mały sklepik, albo nietypowe godziny, jeśli musicie iść na zakupy.
13. Zachowajcie dystans 1,5-2 m od innych osób w miarę możliwości.
14. Wychodź z domu tylko jeśli to konieczne, najlepiej tam, gdzie nie ma ludzi (np.na spacer do lasu, czy do ogródka).
15. Nie chodź do restauracji czy klubów, jeśli masz na coś ochotę, zamów online.

https://www.medscape.com/viewarticle/926682?nlid=134466_3901&src=wnl_newsalrt_200313_MSCPEDIT&uac=79023CR&impID=2309619&faf=1

https://www.medscape.com/viewarticle/928234?nlid=134936_2049&src=WNL_mdplsnews_200410_mscpedit_imed&uac=79023CR&spon=18&impID=2342293&faf=1