nazwa żelazka pochodzi od żelaza, z którego było wykonywane całe żelazko lub tylko jego dusza

Jego niedobór może powodować wzdęcia, nudności, pogorszenie kondycji włosów (rozdwajanie się, kruszenie, wypadanie) i paznokci oraz skóry. Zajady, bóle głowy, pogorszenie wydolności fizycznej czy uczucie przewlekłego zmęczenia a nawet zawały serca. W jednym erytrocycie (krwince czerwonej) jest ponad miliard atomów żelaza! Cały ludzki  organizm zawiera około 3-4 g żelaza. Na wykucie miecza nie wystarczy, ale na pierścień ilość w sam raz 🙂

Witamina C poprawia przyswajanie żelaza nawet dwukrotnie. Jony dwuwartościowe (żelazawe) lepiej przyswajamy niż trójwartosciowe (żelazowe).

Codziennie około 25 mg żelaza wbudowuje się  do hemoglobiny. Białko hemoglobina, czyli tzw.czerwony barwnik, to transporter tlenu w erytrocycie (krwince czerwonej). Ponad trzy czwarte tej ilości znajduje się w organizmie, resztę trzeba uzupełnić. Wyliczono, że dzienna dieta (ale dieta diecie nierówna) dostarcza przeważnie 10-15 mg tego pierwiastka, z czego wchłania się, niestety, niewiele (około 1 mg).
Wchłanianie zależy od zapotrzebowania organizmu. Przy jego nadmiernej podaży, większej niż aktualne potrzeby, wchłanianie się zmniejsza. Natomiast żeby nie stracić drogocennego pierwiastka, jest on magazynowany przez ferrytynę (białko zapasowe).
Ponadto na wchłanianie żelaza ma wpływ jego postać (dwu czy trój-wartościowa), chorób organizmu, białek regulujących (IRE-BP), ferroportyny, hepcydyny, laktoferryny, TfR…

Ciekawostki:

– kobieta miesiączkująca traci dziennie około 1,5 mg żelaza, ciężarna 2 mg, a mężczyzna tylko 1 mg
– wartości żelaza we krwi różnią sie zależnie od pory dnia! poranne wartości są nawet do 20% wyższe niż wieczorne
– istnieje badanie oceniające Twoje wchłanianie żelaza, jest to próba doustnego obciążenia żelazem (trwa kilka godzin, wykonywana w szpitalu) jeśli są podejrzenia, że wchłanianie może być nieprawidłowe, lekarz może zasugerować takie badanie
– upośledzone wchłanianie żelaza (tzw.płaska krzywa) może wystąpić w chorobach przewlekłych ( niedoczynności tarczycy, niewydolności nerek, choroby jelit)

Gdzie można znaleźć żelazo w diecie?

Oczywiście, w czerwonym mięsie 🙂 Mnóstwo żelaza jest w nerkach i wątróbce. Ale wcale nie mają go najwięcej, gdyż jarmuż, cykoria , czy drożdże (przede wszystkim piwne) zawierają znacznie więcej tego pierwiastka. Z innych produktów warto wymienić płatki owsiane, suszone śliwki i morele, jajka (żółtko), czekoladę, czy czerwoną kapustę oraz tak modną ostatnio pokrzywę (sok z pokrzywy). Natomiast warto pamiętać, że lepiej wchłania się jon dwuwartościowy (żelazawy), a wiec ten z produktów pochodzenia zwierzęcego.

Wracając do tytułu- lepiej za dużo czy za mało? Rzadko obserwuje się jego nadmiar. Znacznie częściej mamy niedobór żelaza, co wynika z chorób albo złej diety. Ten drugi czynnik możemy naprawić sami 😉

Należy też pamiętać, że u wyniszczonych chorych nowotworowych suplementowanie żelaza bywa niebezpieczne, bowiem łatwo dochodzi do jego kumulacji w organizmie, nawet gdy wartości we krwi są pokaźnie obniżone.