Kolejny post z cyklu “czym słodzić”… A wydawałoby się, że temat prosty i krótki, np. taki jak “czym solić“. Omówiłam już słodziki dziecięce i naturalne słodziwa, teraz czas na sztuczne produkty słodzące. W tym przypadku “sztuczne”, wcale nie musi znaczyć, że złe.
Ksylitol
poliol (alkohol). Najbardziej znana substancja z tej grupy. Jest to słodzik wytwarzany z kory brzozy. Zdrowy. Ma niski indeks glikemiczny (7-8), dodatkowo działa przeciwpróchniczo (dlatego dodawany jest do pasty do zębów) i nie fermentuje w przewodzie pokarmowym. Działa więc dobroczynnie w bakteryjnych i grzybiczych infekcjach jamy ustnej oraz całego przewodu pokarmowego. Są doniesienia, że ma także korzystne działanie w osteoporozie, poprzez poprawę wchłaniania wapnia w jelitach. Substancja jest więc w porządku, ale jest jeden “minus”- w nadmiarze ma działanie przeczyszczające, zwłaszcza u osób nieprzyzwyczajonych. Jeśli chcesz go stosować, musisz powolutku zwiększać spożywaną ilość. Nie podawaj go małym dzieciom (biegunki!) ani psom (dla nich jest toksyczny). Ważne, żeby był z dobrego źródła (nie z chińskiej kukurydzy). E967
Erytrytol
również poliol. Dobry, ma niski indeks glikemiczny (0!) i kaloryczność (24kcal/100g). Warto wiedzieć, że to antyoksydant. Ponadto, nie jest przyswajalny przez organizm, tylko wydalany w postaci niezmienionej. Co więcej, wykazano jego korzystny wpływ na śródbłonek naczyń. Pochodzenie tej substancji jest naturalne (występuje na przykład w niewielkich ilościach w niektórych owocach). Na skalę przemysłową wytwarza się go z glicerolu lub przez fermentację glukozy. Produkt to słodzik około 3 razy słodszy w stosunku do cukru, który jednak nie wpływa na oś- glukoza-insulina (ważne!). E968
Sorbitol
tak jak jego koledzy powyżej, to również alkohol, wytwarzany z glukozy. Może powodować biegunki. Jest słodszy od cukru około 50 razy. E420
Maltitol
To ta sama grupa co sorbitol czy ksylitol. Dlatego stosując go też trzeba uważać na biegunki. Także, jak jego koledzy, zmniejsza ryzyko próchnicy. Produkowany jest z ziaren zbóż. Ma indeks glikemiczny 26. E965
Mannitol
jak wymienione powyżej, należy do alkoholi. Ma także działanie moczopędne, zmniejsza ciśnienie wewnątrzczaszkowe. W medycynie stosowany głównie w postaci dożylnej. Lubi go również przemysł spożywczy. E421
Laktitol
(lactitol)- sprzedawany jako preparat przeczyszczający. To dwucukier (galaktoza + sorbitol), nazwa i skład oraz działanie zbliżone do popularniejszej laktulozy (galaktoza + fruktoza). Jest mniej popularny, lecz stosuje się go do słodzenia potraw, m.in. tych zalecanych diabetykom. Nie ma maksymalnej dopuszczalnej dawki ale należy uważać na biegunki. E966
Izomalt
preparat syntetyczny. Dopuszczalna dzienna dawka to 50g. Może, tak jak poliole, działać przeczyszczająco i również jak one, zmniejsza ryzyko próchnicy. E953
Aspartam
inaczej AminoSweet. Nie ma dowodów, że posiada działanie rakotwórcze, co początkowo podejrzewano, ale zdrowy mimo to nie jest. Nie zalecam używania, choć ma kuszący indeks glikemiczny 8. Słodszy od cukru 150-200 razy. Dopuszczalne dzienne spożycie (ADI) to 40mg na kilogram masy ciała. Bywa stosowany łącznie z acesulfamem w celu polepszenia walorów smakowych (wtedy uzyskuje się wrażenie zbliżone do cukru) E951.
Cyklamat (cyklaminian sodu i wapnia)
około 30 razy słodszy od cukru lecz jego nadmierne stężenie powoduje gorzki posmak. Podejrzenie o rakotwórczość tak jak w przypadku Aspartamu, nie zostało potwierdzone. Dzienne dopuszczalne spożycie to 11mg na kilogram masy ciała. Występuje w pastach do zębów. Może zaburzać wchłanianie niektórych leków. IG 0. E952
Acesulfam K (potasu)
sztuczna substancja. Jest około 150- 200 razy słodszy od cukru. Często bywa łączony z poliolami w celu uzyskania lepszego smaku. Dopuszczony do użytku w USA i Unii Europejskiej. Kaloryczność 0. E950 ADI 9mg/kg mc
Sukraloza– Splenda
indeks glikemiczny 0, kalorycznosć 0. Jest to przerobiony sztucznie cukier, ale 500-600 razy słodszy. Nie wszędzie ma rejestrację (w Unii ma) i nie posiada dokładnych badań. Tam, gdzie jest dopuszczony do stosowania, zaleca się nieprzekraczanie dobowej ilości 0,6g (5mg na kilogram masy ciała). Wchłania się około 20% spożytej substancji. Niektóre metabolity sukralozy są toksyczne lecz w większych ilościach niż w dostępnych produktach. E955
Sacharyna
Jest 300-500 razy słodsza od sacharozy, nie rozkłada się w przewodzie pokarmowym, nie powoduje próchnicy. Często stosowana w mieszankach z innymi słodzikami. Indeks glikemiczny 0. E954. ADI 5 mg/kg mc
Perseitol– alkohol
Beta-sedoheptiol– alkohol
Wolemitol– alkohol
Neohesperydyna (NHDC)- dopuszczalne dobowe spożycie (ADI) to 5mg/kg masy ciała
Taumatyna– ADI nieustalone
Substancje od 13 do 17 są słabo znane i nie udało mi się wiele znaleźć na ten temat.
Łatwo zapamiętać, że wszystkie te kończące się na “-ol” to słodziki półsyntetyczne (alkoh-ole), ich indeks glikemiczny jest zbliżony do zera, nie mają też wyznaczonego ADI. Natomiast całkowicie syntetyczne to- aspartam, acesulfam, sacharyna, sukraloza, IG także 0.
ADI- acceptable daily intake
maksymalne dobowe spożycie. Mierzone w miligramach na kilogram masy ciała, na dobę. Wyznaczane substancjom, których przedawkowanie mogłoby być niebezpieczne. Te produkty, które go nie mają, potencjalnie powinny być bezpieczniejsze.
