Insulinooporność (IO) to zaburzenie metaboliczne, które coraz częściej dotyka osoby w różnym wieku. Nieleczona może prowadzić do poważnych chorób, w tym cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego czy chorób sercowo-naczyniowych. W tym artykule wyjaśniamy, jakie są kryteria rozpoznania insulinooporności, jakie badania warto wykonać i jak interpretować wyniki.
Jak rozpoznać insulinooporność?
Nie istnieje jeden prosty test, który jednoznacznie potwierdzi insulinooporność. Diagnoza opiera się na różnych kryteriach i badaniach laboratoryjnych. Najczęściej stosowane metody to:
- Indeks HOMA (Homeostatic Model Assessment) – wskaźnik obliczany na podstawie stężenia glukozy i insuliny na czczo. Wysoki wynik sugeruje insulinooporność.
- QUICKI (Quantitative Insulin Sensitivity Check Index) – alternatywny sposób oceny wrażliwości na insulinę.
- Stosunek glukozy do insuliny – prosty, ale mniej dokładny parametr.
- Obwód talii – choć nie jest testem laboratoryjnym, to nadmierny obwód talii koreluje z ryzykiem IO
OGTT – złoty standard w diagnostyce IO
Najczęściej rekomendowanym testem jest OGTT (Oral Glucose Tolerance Test), czyli doustny test obciążenia glukozą. Polega on na wypiciu roztworu zawierającego 75 g glukozy i pomiarze poziomu glukozy (oraz często insuliny) we krwi po 0, 60 i 120 minutach.
Dzięki OGTT można ocenić nie tylko poziom cukru, ale także reakcję organizmu na obciążenie glukozą. To właśnie ten test najczęściej pozwala wykryć wczesne zaburzenia gospodarki węglowodanowej.
Kryteria rozpoznania insulinooporności
Według aktualnej wiedzy medycznej insulinooporność można podejrzewać, gdy:
- wynik HOMA-IR przekracza 2,5,
- wartość QUICKI jest poniżej 0,34,
- występuje nieprawidłowa odpowiedź organizmu w teście OGTT,
- obwód talii wskazuje na otyłość brzuszną.
Ważne jest jednak, aby interpretacja wyników odbywała się zawsze w kontekście całego obrazu klinicznego pacjenta.
Jak przygotować się do badania?
Przygotowanie do OGTT jest kluczowe, aby wynik był wiarygodny:
- badanie wykonuje się na czczo,
- w trakcie testu należy pozostać w spoczynku,
- unika się stresu, aktywności fizycznej czy spożywania dodatkowych płynów lub posiłków.
Nieprzestrzeganie zasad może zaburzyć wyniki i prowadzić do błędnej diagnozy.
Dlaczego warto badać insulinooporność?
Wczesne rozpoznanie insulinooporności pozwala wdrożyć odpowiednie działania: zmianę stylu życia, dietę, aktywność fizyczną czy – w niektórych przypadkach – farmakoterapię. Dzięki temu można znacząco zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 i innych poważnych chorób metabolicznych.
Insulinooporność to poważne, ale często odwracalne zaburzenie. Najlepszym badaniem diagnostycznym jest OGTT z oznaczeniem glukozy i insuliny, jednak pomocne są również wskaźniki HOMA i QUICKI. Jeśli podejrzewasz u siebie insulinooporność, skonsultuj się z lekarzem i wykonaj odpowiednie badania.
Więcej znajdziesz w mojej książce
