Afazja.

Ostatnio fanów “Szklanej pułapki”, “Piątego elementu” czy “Pulp fiction” (do których i ja należę) elektryzuje informacja, że Bruce jest chory w sposób uniemożliwiający mu dalsze wykonywanie zawodu. Za przyczynę jego kłopotów media jednoznacznie wskazują afazję wymieniając kilka jej objawów, które dały o osobie znać u aktora. W ostatnich dniach na jej temat ukazało się wiele artykułów, telewizje wyemitowały liczne, choć zdawkowe programy. Dziś zebrałam dla was najistotniejsze informacje, przy okazji odsiewając pewne przekłamania, które udało mi się zauważyć w mediach.

Zacznijmy od wyjaśnienia, że afazja nie jest wyodrębnioną jednostką chorobową.

Afazja, analogicznie do gorączki, stanowi objaw choroby. Właściwie powinnam użyć liczby mnogiej – objawy – bowiem medycyna wyróżnia kilka rodzajów afazji.

Co to jest afazja?

Termin afazja oznacza niezdolność danej osoby do wypowiadania się. Pojawia się na skutek uszkodzenia części mózgu, odpowiedzialnej za zdolność mowy i jej rozumienia. Zależnie od miejsca i zakresu takiego uszkodzenia, symptomy będą inne.

Rodzaje afazji.

• Afazja motoryczna, inaczej ruchowa (Broca). Mowa takiej osoby jest upośledzona. Wypowiada niezrozumiałe dźwięki, lub pojedyncze słowa, często nielogiczne, albo nieadekwatne do tego, co dany człowiek chce powiedzieć. Podobnie jest z pisaniem. Natomiast rozumienie jest prawidłowe. Taka osoba zdaje sobie sprawę z przypadłości, wie co się dzieje.
• Afemia. To rzadka przypadłość głównie polega na zaburzeniach mowy. Pozostałe funkcje są prawidłowe.
• Transkorowa afazja ruchowa. Podobna do tej pierwszej. lecz chory potrafi powtarzać pełne zdania
• Afazja czuciowa (Wernickiego). Człowiek z tą przypadłością ma zdolność mowy, lecz nie rozumie jej. Mówi więc nieskładnie, bez sensu, nie rozumie też tego, co mówią do niego inni.
• Afazja transkorowa czuciowa. Podobna do poprzedniej – chory ma zdolność powtarzania dłuższych wypowiedzi, mówi płynnie lecz nielogicznie.
• Afazja amnestyczna. Pacjent mówi prawidłowo, ale zapomina wyrazów, terminów i nazw. Podobnie jest z pismem. Rozumie natomiast wszystko prawidłowo.
• Afazja mieszana, ruchowo-czuciowa. Taki człowiek nie jest w stanie prawidłowo się wypowiedzieć i nie rozumie wypowiedzi innych osób.
• Afazja kondukcyjna. Tutaj pojawiają się zaburzenia mowy różnego stopnia, w tym rozumienia, czy spontanicznej wypowiedzi, problemy z nazywaniem przedmiotów lub czynności. Ale mowa jest płynna.
• Afazje podkorowe. Wyróżnia się trzy rejony gdzie może wystąpić uszkodzenie mózgu- wzgórze, okołokomorową istotę białą, a także okolicę prążkowiowo-torebkową. Niektórzy uważają, że zależnie od regionu uszkodzenia, inne będą objawy afazji.

• Afazja móżdżkowa. Uszkodzenie móżdżku daje zazwyczaj objawy transkorowej afazji ruchowej.

Dwa główne rodzaje to afazja ruchowa i czuciowa. Może tez wystąpić postać mieszana. W afazji ruchowej człowiek wszystko rozumie ale ma problem z wypowiedzią. W czuciowej człowiek może mówić ale nie rozumie.

Jakie są przyczyny afazji?

Przeważnie, niestety, powody afazji są poważne. bowiem wiążą się z uszkodzeniem struktur mózgu.

• Udar mózgu stanowi najczęstszą przyczynę. Jego skutkiem jest uszkodzenie części mózgu. Udar niedokrwienny jest zawałem tkanki mózgowej wskutek zahamowania dopływu krwi. Natomiast wylew krwi do mózgu pojawia się w przypadku pęknięcia naczynia krwionośnego. Objawy są różne w zależności od lokalizacji udaru.
• Guz mózgu. Łagodny i złośliwy guz mózgu może wywołać wspomniane zaburzenia.
• Miażdżyca tętnic mózgowych. Tu afazja może pojawić się stopniowo i powoli, wraz z postępem miażdżycy. Ostatecznie wskutek niedokrwienia części mózgu (naczynia są zwężone lub zupełnie niedrożne z powodu miażdżycy i nie dopływa tam krew) pojawiają się zaburzenia mowy.
• Uraz mózgu
• Stan zapalny mózgu- neuroinfekcja np.opryszczkowa
• choroba Alzheimera – schorzenia neurodegeneracyjne, czyli uszkadzające mózg

Jak można diagnozować afazję?

Pierwszym krokiem jest konsultacja lekarza. Jeśli afazja wystąpiła nagle, jest to sytuacja pilna i wymaga szybkiej reakcji bo być może taka osoba przechodzi właśnie udar mózgu! W tym przypadku natychmiastowe działanie daje szansę na uniknięcie trwałych konsekwencji.

Badania diagnostyczne obejmują pełne badanie neurologiczne, analizę krwi oraz badania obrazowe (tomografia, rezonans mózgu). Dalsze postępowanie zależy od wykrycia przyczyny afazji.

Afazja – jakie rokowanie? Co z Brucem?

Rokowanie zależy oczywiście od przyczyny afazji.

Jeśli jest nią choroba Alzheimera to raczej na diametralną poprawę niestety liczyć nie można. Należy się liczyć z dalszym postępowaniem choroby. Leki mają tu za zadanie utrzymanie chorego w jak najlepszej kondycji umysłowej i opóźnianie zaawansowania zmian chorobowych.

Guzy mózgu dają szansę na leczenie chirurgiczne i onkologiczne (chemioterapia, napromienianie). Rokowanie zależy od lokalizacji i rodzaju guza, np. jego stopnia złośliwości.

Neuroinfekcje możemy skutecznie leczyć. Niemniej jednak w niektórych przypadkach potrafi dochodzić do trwałych ubytków neurologicznych.

W przypadku udarów mózgu, nierzadko chorzy całkowicie odzyskują funkcje, np. zdolność mowy. Dużo zależy od jak najszybszego podjęcia specjalistycznej interwencji lekarskiej. Bywa, że chory ponosi trwałe konsekwencje w postaci upośledzenia niektórych funkcji, bywa też, że udaje się je przywrócić nawet po wielu miesiącach leczenia.

Miażdżyca atakuje podstępnie, powoli upośledzając tkankę mózgową. Może też stanowić przyczynę udaru. Postępowanie i rokowanie zależy od stopnia jej zaawansowania i ilości zajętych naczyń krwionośnych. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do poważnych problemów neurologicznych.

Które z powyższych stanowi przyczynę problemów Bruce’a Willisa?

Tego do publicznej wiadomości nie podano, nie wiemy też jak bardzo są zaawansowane zmiany w jego mózgu. Obserwując jego ostatnie filmy możemy przypuszczać, że dochodziło do nich stopniowo aż pojawiła się afazja na tyle poważna, że uniemożliwiła mu pracę aktora. Wiemy, że na planie potrzebował specjalnej asystentki, która bezpośrednio do mikrosłuchawki podpowiadała mu kwestie. Jeden z reżyserów przyznał, iż przed klapsem musieli wielokrotnie powtarzać wypowiadany tekst. Na tej podstawie możemy przypuszczać, że chodzi o afazję transkorową lub amnestyczną. Co jednak jest jej przyczyną, tego na pewno w tej chwili nie wiemy. Nie doszło do niej nagle – ostatnio dało się zauważyć, że aktor brał udział w coraz mniej ambitnych produkcjach. Dochodziły słuchy od otoczenia, że Bruce Willis miewa problemy z zapamiętywaniem kwestii i chce zagrać jak najwięcej ról, póki jeszcze może. Za prawdopodobne przyczyny można rozważać miażdżycę, chorobę Alzcheimera lub serię mikroudarów do których dochodzić mogło na dłuższej przestrzeni czasu. Na ostatnim miejscu myślałabym o leczonym od dawna guzie mózgu. Tu jednak przeczyć będzie dobra kondycja fizyczna aktora. Byłaby ona nadwątlona przez skutki uboczne terapii nowotworowej.

Jak widzicie trudno mi w tej sytuacji coś wyrokować. Mam nadzieję, że jego stan nie jest na tyle poważny, by nie mógł się dalej cieszyć życiem , zajmować rodziną i czerpać radość z codziennych chwil z bliskimi. Oby tak było a my nadal będziemy podziwiać jego filmy, które dawno już trwale wpisały się w kanony kultury.

Ad.21.02.2023r Rodzina Bruce’a poinformowała właśnie o uzyskaniu dokładniejszej diagnozy. Ostateczne rozpoznanie to FTD, Frontotemporal Dementia. Jest to rodzaj demencji dotykający osoby przed 60 rokiem życia. Inne nazwy to FTLD, choroba Picka. Dzieli się na kilka typów i jest nieuleczalna. Rodzina postanowiła publikować i rozpowszechniać o niej informacje, z nadzieją, że nastąpi jakiś przełom w nauce, pojawią się nowe metody leczenia, oraz dlatego, aby ułatwić innym osobom diagnozę. Więcej informacji znaleźć można na stronie theaftd.org Są tam informacje o grupach wsparcia, o samej chorobie oraz możliwość wsparcia fundacji.

.

.

.

.

.

.

.

.

.

zdjęcie : Gage Skidmore

Strukturalne podstawy afazji w świetle czynnościowych metod neuroobrazowania. Wojciech Ambrosius, Jan P. Mejnartowicz, Wojciech Kozubski.

Medycyna Praktyczna.