O OGTT, czyli oral glucose tolerance test, wie zapewne wiele, osób, a OFTT?
W pewnym sensie OFTT jest podobny do OGTT 😉 tylko nie pijesz i nie oznaczasz cukru (tudzież insuliny), lecz tłuszcze (trójglicerydy).
Ponieważ to stosunkowo nowa sprawa, już Wam wszystko tłumaczę.
Co to jest OFTT?
OFTT- oral fat tolerance test, czyli doustny test tolerancji tłuszczów. Jest to badanie laboratoryjne oceniające poposiłkowe stężenie trójglicerydów (TG).
Po co nam oceniać trójglicerydy poposiłkowo?
O tym jak się mają do siebie poszczególne frakcje cholesterolu już pisałam. W uproszczeniu- to jest ten zły cholesterol. Podobnie LDL. Profil lipidowy można oceniać w badaniu na czczo, 8-14 godzin od posiłku. Trzeba jednak mieć świadomość, że znaczną część doby człowiek nie pozostaje na czczo. W tej sytuacji zaczęto rozważać istotność oznaczeń lipidów, a w szczególności TG po posiłku. Okazało się, że profil lipidowy nie na czczo lepiej odzwierciedla stan metaboliczny. Szczególnie u osób z hiperlipidemią.
Okazuje się bowiem, że TG oznaczane właśnie nie na czczo były związane z incydentami sercowo-naczyniowymi. A obniżenie TG zmniejszało takie ryzyko. Osobną sprawą jest wygoda takiego testu (nie na czczo) dla pacjenta 😉 Ponadto wykazano, że poposiłkowe podwyższone TG wiążą się z niższymi HDL a wyższymi LD, uszkodzeniem śródbłonka naczyń i większym ryzykiem miażdżycy. W 2016r w wytycznych (EAS, EFLM) ustalono profil lipidowy nie na czczo standardem pomiaru lipidów. Za podwyższone TG uznano wartość co najmniej 75mg/dl (2mmol/l). Dyslipidemia aterogenna to jeden z głównych czynników ryzyka sercowo naczyniowego u pacjentów z:
- otyłością brzuszną
- cukrzycą typu 2
- insulinoopornością
- nieprawidłową tolerancja glukozy
/Dyslipidemia to nieprawidłowości w lipidach, a konkretnie wysokie TG na czczo lub nie na czczo, wysokie nie-HDL i ApoB, niskie HDL i ApoA1/ Poczytasz też o tym tutaj
Czy wysokie trójglicerydy wymagają leczenia?
Istnieją konkretne zalecenia dotyczące terapii, zależnie od wieku , czynników ryzyka oraz wyników badań:
- Osoby po 20rż z umiarkowaną hipertriglicerydemią (168-499mg/dl) – zmiana trybu życia
- Osoby w wieku 40-75lat z umiarkowaną lub ciężką hipertriglycerydemią (>500mg/dl) orz ryzykiem sercowo-naczyniowym – leki obniżające TG (statyny)
Jak modyfikować tryb życia? Jak obniżyć TG?
Wiem, jak to brzmi- zmień tryb życia. To znaczy? Co zmienić i jak? Przeważnie mamy tutaj na myśli redukcje masy ciała. Zauważono, że wyraźnie poprawia to profil lipidowy, szczególnie TG i HDL.
Jaka aktywność fizyczna ?
Korzystne będą tutaj ćwiczenia aerobowe (umiarkowane i ciężkie). Co dla kogo? To zależy od Twojej kondycji, chorób dodatkowych i chociażby wieku 😉 Ćwiczenia aerobowe to bieganie, narty, nordic walking, rolki, rower.
Jaka dieta ?
Zaleca się wyeliminowanie tłuszczów trans, zmniejszenie spożycia tłuszczów nasyconych na korzyść nienasyconych.
Jeśli chodzi o pozostałe składniki żywieniowe to zamieniamy żywność przetworzoną i cukry proste na produkty pełnoziarniste, warzywa i owoce.
Komu zlecać OFTT?
Przede wszystkim pacjentom ze stężeniami TG na czczo 89-175mg/dl.
Należy przy tym pamiętać, że z uwagi na rosnącą częstość otyłości stwierdzono wzrost stężeń TG w populacji o 33% ! Dlaczego więc nie zrobić każdemu tego testu? Skąd te “widełki”?
Jak się okazuje, osoby z niższymi stężeniami (<89mg/dl czyli 1mmol/l) nie wykazywały nieprawidłowych wyników w teście OFTT. Zaś pacjenci z TG powyżej 175mg/dl (>2mmol/dl) miały już i tak wysokie stężenia na czczo i test nie był potrzebny by postawić diagnozę i ustalić terapię.
Są pewne grupy schorzeń, gdzie wspomniany test będzie szczególnie istotny. Są to osoby z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej (jak opisuję powyżej), przewlekłą chorobą nerek, NAFLD (niealkoholowa choroba wątroby, oraz NASH, włóknienie i marskość wątroby), lub też z przewlekłym zakażeniem HCV.
Wskazania do testu OFTT
- profilaktyka u mężczyzn po 35roku życia i kobiet po 45 roku życia
- nieprawidłowe TG na czczo lub nie na czczo (opisane dokładnie poniżej)
- miażdżyca
- cukrzyca typu 2
- insulinooporność
- nadciśnienie tętnicze
- choroba wieńcowa
- nadwaga (BMI>27)
- otyłość
- brak ruchu
- nikotynizm
- menopauza
- wywiad rodzinny (choroby sercowo-naczyniowe)
Jak dokładnie przebiega OFTT doustny test tolerancji tłuszczów?
Kwalifikacja do OFTT.
Zgłaszający się pacjent musi mieć stężenie TG na czczo 89-175mg/dl lub nie na czczo 115-200md/dl. Za wynik nieprawidłowy uważa się wartości powyżej 220mg/dl po posiłku. Taki wystandaryzowany posiłek powinien zawierać 75g tłuszczu, 25 węglowodanów oraz 10g białka. I tutaj, tak jak i w przypadku testu z glukozą (OGTT) istnieją już gotowe testy 😉
Przygotowanie do testu OFTT.
Pacjent zgłasza się na OFTT na czczo (min.10-12h bez jedzenia).
Najlepiej, aby miał ze sobą oznaczenie TG (można ocenić wskazania do testu).
W ciągu 48h nie powinien uprawiać intensywnych ćwiczeń fizycznych (ewentualne minimum to 24h)
Nie powinien spożywać wcześniej alkoholu w poprzedzających 48h (minimum to 24h) .
Jak często wykonywać OFTT?
Tutaj nie ma ustalonych standardów, lecz można sugerować się zaleceniami dotyczącymi zmian dietetycznych. Mówią one, aby za około 3miesiace zlecić się kontrolę lipidów i ocenić efekty. Tutaj zapewne moglibyśmy przyjąć podobne wytyczne. W przypadku NAFLD wymienia się właśnie kontrolę przy pomocy OFTT co 3 miesiące.
Co wpływa na OFTT?
- wysiłek fizyczny
- spożywanie alkoholu
- wiek
- codzienna dieta
- płeć
- BMI
- skład ciała
- pochodzenie etniczne
Jak interpretować OFTT?
Pacjent po spełnieniu opisanych powyżej warunków, zgłasza się rano na czczo i pobiera krew na TG.
Następnie w ciągu 5 minut spożywa posiłek testowy (wystandaryzowany w składzie koktajl).
Przez kolejne 4 godziny unika wysiłku fizycznego, nie je i nie pije nic poza wodą.
Po 4 godzinach pobiera znów krew poposiłkowe TG.
Wyniki prawidłowe to TG do 220mg/dl (2,25mmol/l)
Wynik za wysoki to TG 221-499mg/dl (2,26-5,63mmol/l)
Wynik bardzo wysoki to wartości powyżej 499mg/dl (>5,63mmol/l)
Postępowanie po wyniku OFTT testu tolerancji lipidów:
Wyniki prawidłowe – nie wymagają interwencji.
Wyniki wysokie – są wskazaniem o zmiany trybu diety, ale jeszcze nie leków. Wskazane jest kontrolne OFTT po 3miesiącach.
Wyniki bardzo wysokie wymagają włączenia farmakoterapii i szerszej diagnostyki.
Działania niepożądane OFTT? Czy mogę źle znieść test tolerancji tłuszczów?
Takie pytania zadają często osoby, które nie czuły się najlepiej po teście z glukozą (OGTT). Generalnie w przypadku OFTT pacjenci raczej uważają test za niezbyt uciążliwy, a “napój” który spożywają za dość smaczny 😉 Natomiast pojawić mogą się nudności, wymioty, biegunka, bóle brzucha zaparcia, pogorszenie samopoczucia lub osłabienie. Przeważnie nie są one bardzo nasilone.
